Opvoedingsondersteuning voor Tijgerouders


Sleutelwoorden zijn een authentieke en oprechte benadering van ouders naar kinderen toe. 

Dit kan betekenen dat je als ouder(s) soms eerst je eigen 'rommel' opruimt, de oude pijn van je eigen nare ervaringen verwerkt en kunt loslaten, om vervolgens meer open te kunnen staan voor je kind.

Onderzoek: D.m.v. gesprekken met ouders en specifieke instrumenten m.b.t. de opvoeding, kan ik onderzoeken welke opvoedstijl ouders hanteren, hoe ouders en kinderen het opvoedklimaat beoordelen, in hoeverre het opvoedgedrag van de ouder(s) of het moeilijk verstaanbare gedrag van het kind zelf een mogelijke rol speelt bij de emotionele- en gedragsproblemen van het kind of bij andere problemen binnen het gezin. O.b.v. daarvan kan ik een maatwerk interventieplan opstellen, die handvatten biedt om de opvoedingssituatie te verbeteren.

Ondersteuning aan ouders en kinderen: Ik kan praktische ondersteuning bieden bij het ontrafelen van hardnekkige patronen, het verminderen van stress, het verbeteren van het welbevinden en dagelijks functioneren van ouders en kinderen. Ik bied opvoedingsondersteuning en coaching aan ouders en met de kinderen werk ik onder andere met verschillende (werk-)boekjes, spellen en materialen voor hoogbegaafde kinderen.

Werkwijze: Daarbij gebruik ik verschillende technieken uit de positieve psychologie, oplossingsgerichte methodieken, tools uit de motiverende gespreksvoering, Kids Skills, Mission Possible en Positive Discipline. Zie Werkwijze. 

Zelfdeterminatietheorie 


De Zelfdeterminatietheorie (Ryan & Deci, 2000[1]; 2017[2]), onderscheidt drie universele psychologische basisbehoeften; 

Verbondenheid, Competentie, Autonomie.


1.      Verbondenheid; verlangen om relaties op te bouwen met andere mensen;

-  Deze behoefte wordt vervuld door een opvoeding die voorziet in ouderlijke warmte, wat cruciaal is voor kinderen om zich verbonden te voelen. Zoals; persoonlijke aandacht, affectie, ondersteuning, en het (h)erkennen en begrijpen van de gevoelens en behoeften van het kind.

-  De verbondenheid die een kind door de opvoeding ervaart, kan geschaad worden door een gebrek aan ouderlijke warmte, maar ook door de aanwezigheid van vijandigheid, afwijzing en agressie, het tonen van afkeuring en irritatie, en het uiten van verbale of fysieke agressie naar de kinderen.


2.      Competentie; de behoefte om je bekwaam te voelen in de dingen die je doet;

-  Deze behoefte wordt vervuld door het bieden van structuur, waardoor ene kind in staat wordt gesteld om te zien wat er van hem of haar wordt verwacht en hoe het gedrag verband houdt met bepaalde gevolgen. Ouderlijke structuur vormt de basis voor het ervaren van competentie. Zoals; bieden van grenzen, regels, aanhouden van voorspelbare routines en toezicht houden op het gedrag van het kind.

-  Deze behoefte wordt ondermijnd door een gebrek aan structuur, en door de aanwezigheid van overbezorgd opvoedgedrag, waarin het kind op een buitensporige manier gewaarschuwd wordt voor, en beschermd wordt tegen, negatieve ervaringen. Hierdoor wordt het kind de mogelijkheid ontnomen om adaptieve vaardigheden te ontwikkelen, waarmee het zich competent voelt om met moeilijke situaties om te gaan.


3.      Autonomie; de behoefte om je eigen besluiten te kunnen nemen en vrij te kunnen handelen.

-  Deze behoefte wordt vervuld door een opvoeding waarin individuele vrijheid en zelfstandigheid aangemoedigd worden. Ouderlijke ondersteuning van autonomie heeft betrekking op het stimuleren van het vormen van een eigen mening, het maken van persoonlijke keuzes, en het bevorderen van de eigen verantwoordelijkheid.

-  De mate waarin een kind zichzelf als autonoom ervaart, wordt aangetast door een gebrek aan ondersteuning, de aanwezigheid van dwang en overbezorgdheid; zoals autoritaire controle, opwekken van schuld of schaamte bij het kind, straffen, dreigen, en het uitoefenen van druk op het kind. Ook de aanwezigheid van overbeschermend opvoedgedrag, waarin een kind buitensporig gecontroleerd wordt, draagt ertoe bij dat een kind zichzelf niet als autonoom ervaart.

 

Volgens de Zelfdeterminatietheorie omvat;

 

[1] Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.

[2] Ryan, R.M. & Deci, E.L. (2017). Self-determinination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. Guilford Press.

De opvoedstijlen (Baumrind (1971[1]): 

 

Gevolgen van opvoedstijlen voor kinderen

Kinderen van ouders met een autoritaire en permissieve opvoedstijl worden structureel in verband gebracht met verhoogde risico’s op angst, depressie, agressie en delinquent gedrag.

Kinderen van ouders met de autoritatieve opvoedstijl ontwikkelen zich doorgaans het meest positief (qua veerkracht, optimisme, adaptief gedrag, sociaal-emotionele vaardigheden en schoolse prestaties).

Maccoby en Martin (1983[2]) voegden de verwaarlozende opvoedstijl toe, waarin zowel responsiviteit als gedragscontrole ontbreekt. Deze kinderen laten de meest negatieve resultaten zien op alle ontwikkelingsdomeinen.


[1] Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority. Developmental Psychology, 4, 1-103.

[2] Maccoby, E.E. & Martin, J.A. (1983). Socialization in the Context of the Family: Parent-Child Interaction. In P.H. Mussen, & E.M. Hetherington (Eds.), Handbook of Child Psychology: Vol. 4. Socialization, Personality, and Social Development (pp. 1-101). Wiley.

Contacten met andere (hoogbegaafde) ouders en kinderen kunnen ook enorm waardevol zijn!

Zij kennen de uitdagingen en hebben vaak ontzettend slimme oplossingen bedacht, waar je zelf profijt van kan hebben. Mogelijk kun je hen ook weer ondersteunen met iets anders. Ben je geïnteresseerd in het leggen van contact met andere ouders en kinderen die hoogbegaafd zijn? Of wil je weten welke leuke activiteiten bij jou in de buurt te doen zijn? Kijk dan eens op mijn website bij Informatie, waar je websites vindt van ouderverenigingen e.d.